Günümüzde sağlık okuryazarlığı ve diyabet hastalığına özgü diyabet okuryazarlığı ilgili hizmetlere ve kararlara yönelik temel bilgilere erişim, anlama, değerlendirme ve uygulama yeteneklerine sahip olma anlamına gelmektedir. Bu alanda, yeterli sağlık ve diyabet okuryazarlığı düzeyleri kişiler için bireysel ve toplumsal sorunların çözümünde ve önlenmesinde yardımcı olacaktır.
Dünya genelinde bu konuda çok sayıda araştırmaya rastlarken Türkiye’de bu tür çalışmaların yetersiz olduğu görülmektedir. Bu çalışmada diyabet hastalarının demografik özellikleri, sağlık okuryazarlığı düzeyleri, sağlıkla ilgili bilgi kaynağı tercihleri, sağlıkla ilgili bilgileri ararken dikkat ettikleri özellikler, sağlık ile ilgili bilgiye erişimde karşılaşılan sorunlar saptanmıştır. Ayrıca, hastaların diyabetle ilgili tıbbi bilgiye erişim konusunda eğitim gereksinimleri, diyabet okuryazarlığı düzeyleri, bilgi sağlayan ortamlara yönelik tutumları, sağlık okuryazarlığı ve diyabet okuryazarlığı arasındaki ilişkiler ortaya çıkarılmıştır.
Araştırmaya Hacettepe Üniversitesi Erişkin Hastanesi Endokrinoloji bölümüne kayıt yaptıran bir sene ve üzeri tedavi görmekte olan 40 yaş ve üzeri toplam 105 tip 2 diyabet hastası katılmıştır. Bu çalışmada betimleme yöntemi kullanılmış, veri toplama tekniği olarak anketten yararlanılmıştır.
Araştırma sonucunda katılımcıların sağlık ve diyabet okuryazarlığı düzeyleri yeterli ve mükemmel olarak görünmektedir. Araştırmaya katılan diyabet hastaları arasında sağlıkla ilgili bilgi kaynağı tercihi açısından ilk sırada “uzman kişiler (doktorlar, eczacılar, hemşireler vb.)”, ikinci sırada “görsel-işitsel bilgi kaynakları” ve üçüncü sırada “internet-web ortamı” yer almaktadır.
Araştırmaya katılanların bilgiye erişimde karşılaştıkları en önemli üç sorun “elektronik ortam kullanımında yetersiz olma”, “mevcut bilgiler içinden uygun olanı seçme zorluğu” ve “bilgi sunan kaynaklar hakkındaki bilgisizlik” olarak saptanmıştır.
Diyabete dayalı tıbbi bilgiye erişim konusunda diyabet hastalarının büyük bir çoğunluğunun sürekli eğitim ihtiyacının varlığı ortaya çıkarılmıştır. Ayrıca katılımcıların sağlık veya hastalık ile ilgili “yüz yüze olan hizmetleri” ve “gereksinim anında birebir eğitim hizmetlerini” tercih ettikleri saptanmıştır.
Araştırmamızda bu gereksinimi anında karşılayacak “sağlık ve diyabet okuryazarlığına yönelik model” önerilmiştir. Model kapsamında “Diyabetle Yaşam” portalı geliştirilmiştir. Bu portal içinde ana sayfa, konular, bilgilendirme ve duyuru, videolar, hakkımızda ve iletişim bölümleri yer almaktadır. Geliştirdiğimiz portalın sağlık ve diyabet okuryazarlığı çerçevesinde aktif bilgi hizmetleri vermesi hedeflenmektedir.