Bu yazı ilaç şirketlerinin başarısız olan ilaçlarının bir nedeni olarak sağlık okuryazarlığının düşüklüğü ile ilişkisi üzerine kaleme alınmıştır.
Sağlık okuryazarlığının düşük olması ilaç uyumunun düşüklüğü ile ilişkilendirilmektedir. Bu konuda en fazla başı ağrıyan kurumların başında ise ilaç firmaları gelmektedir. Çünkü ilaç firmaları milyarlarca dolar maliyet ile bir ilaç geliştirip sahaya sürebiliyorlar. Bu uzun ve maliyetli bir sürecin sonunda başarısızlık tahammül edilemeyecek kadar zor bir durum.
Yaklaşık bir ya da iki yıl önce Facebook’ta bir canlı yayın izlemiştim. Canlı yayında bir ilaç firmasının üst düzey yetkilisi bir ilaç konusunda başarısızlık hikayesi anlatıyordu. Tabi konu sağlık olunca ilgimi çekti. İzlemeye devam ettim.
İlaç firmasının üst düzey yetkilisi geniş spektrumlu bir çocuk antibiyotiğinin geliştirildiğini ve gelişmiş ülkelerde yaygın bir şekilde kullanıldığını ve Türkiye pazarına girmek istediklerini ifade etti. Ayrıca ilacının kimyasal etkisinin çok iyi olduğunu ve başarılı bir sonuçlar ile alanında yakın bir zamanda dünya genelince en fazla kullanılanlar arasına girecek potansiyele sahip bir ilaç olduğunu söylüyordu.
Sonrasında ise ilacın Türkiye’de 1 yıl gibi bir sürede yoğun başarısızlık ile o ilacın Türkiye piyasasından piyasadan çekildiğini ifade etti. Bu durumun ilacın kendisinden kaynaklanmadığını, ilacın hastalar tarafından kullanımının yanlış olması ile etkisinin az görülmesine ve bu durumun da ilacın başarısızlığıymış gibi algılanmasına neden olduğunu belirtti.
Bu durumu düzeltmek amaçlı ilacı kullanan hastalar ile görüşmeler ve gözlemler yapmışlar. İlacın kullanılmaması gereken onlarca farklı şekilde kullanıldığını gördüklerinde düzeltmek amaçlı farkındalık çalışmaları ve eğitimler yapmışlar başarılı olamamışlar. Bu bir firma tarafından ülke düzeyinde başarılması zor bir durum olduğu için ilacı ülkemizde kullanımını kesip, ülkemizin alışkanlıklarına göre ilacın formunu değiştirmeye yönelmişler.
Bu gibi durumlar ülkemizdeki sağlık okuryazarlığının düşük olmasının sağlık sektöründe hizmet veren her türlü ticari firmaların (ilaç firmaları, medikal firmalar, hizmet firmaları vs) başarılı ürünlerinin başarısızlık algısının ortaya çıkmasına neden olabildiğinin bir vakası olabilir.
Ülke kültürünün ve sağlık okuryazarlık düzeyinin bir ürünün piyasaya sürülmesi aşamasında önceden analiz edilerek gerekli uyarlamalar ile sisteme giriş yapılması hem ticari firma açısından hem de hasta ve hasta yakınları açısından avantajlı bir durum oluşturabilir.